26 Ocak 2010
Türkiye son beş yılda olduğu gibi 2009 yılında da yabancı basının ilgi odağı olmayı sürdürmüş, iç politikada yaşanan gelişmeler ve dış politikada yürütülen aktif siyasetle dünya basın yayın organlarının gündeminde önemli bir yer tutmaya devam etmiştir.
Türkiye’de 2009 yılında Hükümet tarafından başlatılan demokratik açılımlar ve bu konudaki tartışmalar, terör örgütünün başı Abdullah Öcalan’ın İmralı’daki yaşam koşullarıyla ilgili olarak Güneydoğu’da yapılan protestolar, Tokat Reşadiye’de 7 Türk askerinin şehit edilmesi, Demokratik Toplum Partisi (DTP)’nin kapatılması ve buna ilişkin protestolar, Ergenekon soruşturmasında gözaltılar, duruşmalar, çeşitli yerlerdeki kazılarda bulunan silahlar, yargı mensuplarının ve Yargıtay’ın dinlenme iddiaları, askeri yetkililerin çeşitli vesilelerle yaptığı açıklamalar ve Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç’a suikast girişimi iddiaları ve buna ilişkin yaşanan gelişmeler yabancı basın yayın organlarının ağırlıklı olarak ele aldıkları konuların başında gelmektedir. Davos’ta düzenlenen Forum’daki “Gazze” konulu oturumda Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın tepkisi üzerine yaşanan gelişmeler, ABD Başkanı Barack Hüseyin Obama’nın başkan seçildikten sonra ilk ziyaretini Türkiye’ye yapması, İstanbul’da yapılan Medeniyetler İttifakı Toplantısı, Başbakan Erdoğan’ın ABD, Orta Doğu ve Türkiye’ye komşu ülkelere yıl içinde yaptığı ziyaretler, Dışişleri Bakanı Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu’nun dış ülkelere ziyaretleri, Nabucco Projesinin Hükûmetlerarası Anlaşmasının İstanbul’da imzalanması, Ermenistan-Türkiye arasındaki ilişkiler ve ortak sınırın açılmasına yönelik gelişmeler yabancı basın yayın organlarının önemli oranda ilgi duyduğu dış politika konularını oluşturmuştur.
2009 yılında Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü’ne yurt dışındaki Basın Müşavirlikleri, yabancı haber ajansları, izlenen yabancı radyo ve televizyonlar ile internet sitelerinden toplam 1.053.280Haber/Yorum/ Program (HYP) ulaşmıştır.
Toplam HYP’lerin içinde Türkiye’yi doğrudan ilgilendirenlerin sayısı22.408’dir. Bunun genel toplama oranı ise yüzde 2.13’dür.
Türkiye ile ilgili HYP’lerin ülkelere göre dağılımında:
. 4.531 HYP ile (yüzde 20.22) Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin ilk,
. 3.530 HYP ile (yüzde 15.75) Orta Asya/Kafkas ülkeleri, Orta Doğu ve Balkan ülkelerinin yer aldığı “Diğer” başlıklı grubun ikinci,
. 3.010 HYP ile (yüzde 13.43) Almanya’nın üçüncü,
. 2.607 HYP ile (yüzde 11.63) İran’ın dördüncü,
. 1.790 HYP ile (yüzde 7.99) Yunanistan’ın beşinci,
. 1.329 HYP ile (yüzde 5.93) ABD’nin altıncı,
. 1.204 HYP ile (yüzde 5.37) İngiltere’nin yedinci,
. 979 HYP ile (yüzde 3.92) Fransa’nın sekizinci,
. 874 HYP ile (yüzde 3.91) İsviçre’nin dokuzuncu sırayı aldığı görülmektedir.
2009 yılında değerlendirmeye alınan tüm ülkelerin basın yayın organlarında yer alan HYP’ler incelendiğinde; ilk sırayı Kıbrıs konusunun (yüzde 20.46), ikinci sırayı Türkiye’deki siyasi gelişmelerin (yüzde 17.48), üçüncü sırayı ise Türkiye’nin Orta Doğu ülkeleriyle ilişkilerinin konu edildiği haberlerin (yüzde 9.13), dördüncü sırayı ise Ermenistan’la ilişkileri kapsayan Ermeni konusunun (yüzde 8.61) aldığı gözlenmektedir.
Önceki yıllarda olduğu gibi, 2009 yılında da ağırlıklı olarak Kıbrıs ve Türk-Yunan ilişkilerini ele alan Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) basın yayın organları (yüzde 28.21) hariç tutulduğunda, Almanya, İngiltere, Fransa, Avusturya, Belçika ve İtalya gibi önde gelen AB ülkelerinin medyasında yayımlanan HYP’ler, değerlendirmeye alınan Türkiye ile ilgili toplam HYP’lerin yüzde 28.51’ini oluşturmaktadır.
Türkiye ile ilgili HYP’lerin dörtte birinden fazlasını yayımlayan AB üyesi altı ülke medyası 2008 yılında olduğu gibi 2009 yılında da Türkiye’deki siyasal gelişmeleri ilk sıraya taşımıştır.
Bu bağlamda, Almanya medyasında Türkiye ile ilgili yayımlanan 3.010 HYP’nin 771’i (yüzde 25.61), İngiltere medyasında yayımlanan 1.204 HYP’nin 316’sı (yüzde 26.24), Fransa medyasında yayımlanan 879 HYP’nin 191’i (yüzde 21.73) Türkiye’de yaşanan siyasal gelişmeleri ele almıştır. Aynı şekilde ABD medyasında yayımlanan 1.329 HYP’nin 292’si de (yüzde 21.97) siyasal gelişmeleri konu edinmiştir.
2009 yılında, Türkiye’nin AB ile ilişkilerinin konu edildiği haberler Avusturya ve İtalya basınında 2. sırada, İngiltere ve Fransa basın yayın organlarında 3., Almanya ve Belçika basın yayın organlarında ise 4. sırada yer bulmuştur.
Değerlendirmeye alınan Orta Doğu ülkeleri içinde en fazla HYP, 2005-2008 yıllarında olduğu gibi, 2009 yılında da İran medyasında (yüzde 11.63) yer almaktadır. İran medyasında yer alan HYP’ların, ABD (5.93), Fransa (3.92), İngiltere (5.37), İsviçre (3.91), Rusya (3.16) ve hatta Yunanistan’da (7.99) yayımlanan HYP’dan fazla olduğu dikkat çekmektedir. İran medyasında yayımlanan HYP’ler incelendiğinde, ilk sırada, Batı ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’deki siyasal gelişmeler gelmekte, ikinci sırayı Türkiye’nin Orta Doğu ülkeleriyle ilişkileri, 3.sırayı ise Türkiye-İran konusu almaktadır.
Yüzde 15.75 HYP oranı ile “Diğer” grubu ülkeler (Orta Asya, Kafkas, Orta Doğu, Balkan ülkeleri ve İspanya) içerisinde en önemli yeri 892 haberle Azerbaycan almaktadır. Azerbaycan’ı 608 haberle 2. sırada Ermenistan izlemektedir. AB ülkesi olan ancak genel sıralamada kendisine yer bulamayan İspanya “Diğer” grubu ülkeler başlıklı bölümde 273 haberle 3. sırayı, Lübnan ise 4. sırayı almaktadır. Bu ülkeleri sırasıyla Bulgaristan, Birleşik Arap Emirlikleri ve İsrail izlemektedir. Bu gruptaki ülkelerden Azerbaycan’ın “Orta Asya”, Ermenistan’ın “Ermenistan-Türkiye İlişkileri”, İspanya ve Bulgaristan’ın “Türkiye’deki Siyasal Gelişmeler”, Lübnan, Birleşik Arap Emirlikleri ve İsrail’in ise “Orta Doğu Ülkeleriyle İlişkiler” konusunu ağırlıklı olarak ele aldıkları görülmektedir.
2009 yılında Türkiye ile ilgili yayımlanan HYP’lerin kaynaklarına göre dökümünde ilk iki sırayı önceki yıllarda olduğu gibi yine yazılı basın almaktadır; gazeteler yüzde 76.29, yabancı haber ajansları yüzde 16.49, radyo ve televizyonlar yüzde 7.22.
2009 yılında değerlendirmeye alınan Türkiye ile ilgili HYP’lerin yüzde 42.03’ünün imzalı oldukları görülmektedir. İmzalı HYP’ler konusunda ülke bazında yapılan çalışmada, az sayıda HYP’nin yayımlandığı Japonya basınında haber/yorumların yüzdesi 83.04’ü, İtalya basınında yayımlanan haberlerin yüzde 73.30’u, Belçika basınında yüzde 72.72’si ve Yunanistan basınında yayımlananların yüzde 68.38’i imzalı haberlerdir. 2008 yılında olduğu gibi 2009 yılında da HYP sayısı arttıkça imzalı haber sayısında bariz bir düşüş gözlenmektedir. Nitekim en fazla HYP’nin yayımlandığı GKRY basınında (4531 HYP) imzalı haberlerin yüzdesi 14.83, 3010 HYP’nin yayımlandığı Almanya basınında imzalı haberlerin oranı ise yüzde 64.02’dir.
2009 yılında Türkiye ile ilgili olarak yayımlanan 22.408 HYP’nin yüzde 21.22’si Türkiye çıkışlıdır (mahreçli). Türkiye dışından çıkış gösterilerek yayımlanan HYP oranı ise yüzde 13.08’dir. Çıkış belirtilmeyen HYP’nin oranı ise yüzde 65.70’dir.
Türkiye’ye en çok yer veren gazete sıralamasında ise 2009 yılında Alman gazetesi Der Tagesspiegel’in ilk sırayı,yine bir Alman gazetesi olan Frankfurter Allgemeine Zeitung’un ikinci sırayı aldığı görülmektedir. İsviçre gazetesi Neue Zürcher Zeitung’un 3., yine Alman gazeteleri Süddeutsche Zeitung’un 4., Frankfurter Rundschau’nun5. ve İngiliz gazetesi Financial Times’ın da 5. sırada yer aldıkları dikkati çekmektedir. 2004, 2005 ve 2006 yıllarında ilk sırada yer alan, 2008 yılında ise 18. sıraya gerileyen Yunanistan’da yayımlananElefterotipia gazetesi 2009 yılında 7. sıraya kadar yükselmiştir. 2007 yılında ilk sırayı alan El Ahram gazetesiise 2009’da 12.sırada kendisine yer bulabilmiştir.
2009 yılında Türkiye konusunda en fazla yazı 2006 ve 2007 yıllarında olduğu gibi Süddeutsche Zeitung ve Tages Anzeigergazetelerine yazan Kai Strittmatter tarafından kaleme alınmıştır. 2008 yılında en fazla yazı yazan Gerd Höhler ise (Frankfurter Rundschauve Kölner Stadt Anzeiger) 2009 yılında 2. sırada yer almıştır. 2007 yılında Kai Strittmatter’den sonra gelen El Ahram yazarı Usame Abdülaziz’in 2008 ve 2009 yıllarında 11. sıraya gerilediği görülmektedir. Uzun yıllardan bu yana ilk kez 2008 yılında Türkiye konusunda en fazla haber/yorum Türkiye’de yerleşik olmayan bir yazar tarafından ( Gerd Höhler ) kaleme alınmış ancak 2009 yılında birinci sıra yine Türkiye’de yerleşik yazar Kai Stritmatter’e geçmiştir. 2009 yılında en fazla yazı yazan yazarlar sıralamasında Financial Times’a yazan Delphin Strauss hariç ilk 6 yazarın Alman gazetelerine yazan yazarlar olduğu görülmektedir. Türkiye ile ilgili en fazla yazı yazan 25 yazarın 16’sı Türkiye’de yerleşik basın mensubudur. 16 yerleşik basın mensubu 2009’da Türkiye konusunda yayımlanan imzalı yazıların yüzde 10’unu kaleme almıştır.
2004-2006 yıllarında Türkiye ile ilgili konuların genelde Türkiye’deki siyasal gelişmeler, Kıbrıs ve Türkiye-AB ilişkileri çerçevesinde yoğunlaştığı gözlenirken, 2007 yılında bu konulara ağırlıklı olarak terör örgütü PKK’nın eylemleri çerçevesinde Irak’la ilişkilerin dâhil olduğu, 2008 ve 2009 yıllarında da geçtiğimiz 5 yıldaki konuların özellikle Türkiye’deki siyasal gelişmelerin aynı ağırlıkta yabancı basın yayın organlarında işlendikleri görülmektedir. Yukarıda sayılan konular ile değerlendirmeye alınan diğer konuların son 6 yılda sayısal ve oransal açıdan çok önemli bir farklılık arz etmediği, ancak Başbakanlık Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü Haber Merkezine giren haber sayısının 2009 yılında bir önceki yıla göre önemli bir artış gösterdiği, buna mukabil, Türkiye ile ilgili haberlerde aynı paralelde bir artış gözlenmediği görülmektedir.
.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder